Sahra'nın Ölümcül Kumları

Afrika’nın büyük bölümü Sahra Çölü’nden gelen tozlarla kaplanmış durumda. Ancak 50 yıldır ilk kez bu kadar yoğun ve ölümcül. Batı Afrika’daki ve hatta Amerika'daki milyonlarca insan bu şiddetli ve ölümcül kum fırtınalarına aşina. Kumlar özellikle küçük çocukların ölümünde büyük bir etken. Bu durumu aşmak için yeni bir proje hazırlandı ancak çözüm kulağa çılgınca geliyor.

Profesör Marshall Burke: "Afrika ve diğer gelişmekte olan bölgeler, son on yılda çocuk sağlığının iyileştirilmesinde dikkate değer adımlar attı, ancak hala bebek ölümleri inatçı bir şekilde yüksek kalıyor.” diyor. Hava kirliliği ise bunun en büyük sebeplerinden biri. Dünya’nın büyük bir bölümü için hava kirliliği dendiğinde akla fosil yakıtlar ya da sera gazları gelse de Afrika’nın büyük bölümü için hava kirliliğinin sebebi Sahra Çölü’nden kalkan tozlar. Bu tozları, insanların sebep olduğu hava kirliliğiyle birleştirince tahmini yaşam süresi 4-5 yıl daha azalıyor.

Profesör Burke ve yardımcıları 15 yıldır 30 ülkenin doğum verilerini inceliyor. Bu verilere bakılarak toz fırtınalarının şiddetli olduğu dönemlerde bebek ölümlerinin arttığı göze çarpıyor. Metreküp başına fazladan 10 mikrogram toz bile yüzde 24 daha fazla ölüme neden oluyor, yani her yıl yüz binlerce bebek ve çocuk ölüyor.

Çöl tozu uydudan bile gözükecek kadar ciddi bir durum ve rüzgarlar vasıtasıyla Amerika kıtasına kadar gidebiliyor.

İnsan kaynaklı hava kirliliğini bitirmek zor olsa da belli yolları mevcut. Doğa kaynaklı hava kirliliğini, yani bu durumda çöl tozunu engellemek adına ise hiçbir bilgimiz yok. İklim değişikliğinin bu durumu daha mı iyi yoksa daha mı kötü etkileyeceğini bile bilemiyoruz.

Tozun eve girmesini engellemek buna bir çözüm, ancak pencereler için cam bulmak bile bir lüks iken bu çok zor. Maskeler ise ancak kritik bir yaşın üstündeki insanlara yardımcı olabiliyor.

Burke, Sahra Çölü’nün çok büyük olmasına rağmen tozun büyük bir kısmının kışın günde 700.000 ton toz üreten küçük bir bölümden geldiğini belirtiyor. Yağmurun artması ise tozun taşınımını azaltıyor.

Bu sebeple çözüm olarak çöldeki yeraltı sularının güneş enerjili pompalarla yeryüzüne püskürtülmesi planlanıyor. Her ne kadar kulağa çılgınca gelse de bu sayede hem toz taşınımının azalacağı hem de bitki yoğunluğunun artacağı düşünülüyor. 

Yılda 37.000 çocuğunun hayatını kurtaracak kadar tozu engelleyebilecek bu projenin yıllık yaklaşık 30 milyon dolara mal olacağı hesaplanmış. Eğer bu çocuklar 30 yaşına kadar yaşarsa, kişi başına yıllık 24 dolara denk geliyor. Afrika’da halihazırda sıtma ve çiçek hastalığına karşı uygulanan yatak tülü dağıtımı gibi yardımlarla rekabet edebilecek bir maliyet.

Peki bu çılgın projeyi gerçekleştirmeye değer mi? Her ne kadar çılgın desek de belki de mantıklı olan budur, siz ne dersiniz?

Kaynak: IFLScience